Theo đó, Tòa án đưa ra xét xử bị cáo Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát về 3 tội danh là tham ô tài sản; tội đưa hối lộ và tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Ngoài ra, 85 bị cáo (trong đó có 5 bị cáo đang bị truy nã), bao gồm các cựu lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn; cựu cán bộ Ngân hàng Nhà nước; cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ; cựu cán bộ Kiểm toán Nhà nước, bị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố về các tội: Tham ô tài sản; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm quy định về hoạt động của các tổ chức tín dụng, vi phạm về hoạt động ngân hàng và các hoạt động khác liên quan đến ngân hàng; vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng; lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Xét xử phúc thẩm vụ án Vạn Thịnh Phát giai đoạn 1: Tuyên y án tử hình bị cáo Trương Mỹ Lan
Ngày 3/12, sau gần một tháng xét xử và nghị án, Hội đồng xét xử của phiên tòa phúc thẩm giai đoạn 1 vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (Ngân hàng SCB) tuyên án đối với các bị cáo. Bị cáo Trương Mỹ Lan (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) bị y án tử hình.
Bị cáo Trương Mỹ Lan (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) tại phiên toà.
Trước đó, bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã tuyên phạt Trương Mỹ Lan 20 năm tù về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”; tử hình về tội “Tham ô tài sản”; 20 năm tù về tội “Đưa hối lộ”; tổng hợp hình phạt chung là tử hình. Bị cáo đã có đơn kháng xin giảm nhẹ bản án.
Hội đồng xét xử nhận định, qua xét hỏi và tranh tụng công khai tại tòa, các bị cáo đã thừa nhận toàn bộ nội dung vụ án. Lời khai của các bị cáo phù hợp với nhau, với tài liệu chứng cứ trong hồ sơ, có căn cứ xác định Trương Mỹ Lan là chủ Tập đoàn Vạn Thịnh Phát cùng nhiều công ty khác hoạt động theo mô hình tập đoàn lấy Vạn Thịnh Phát làm trọng tâm, kiểm soát hoạt động của các công ty còn lại. Sau khi biết 3 ngân hàng gồm Ngân hàng SCB, Ngân hàng Việt Nam Tín Nghĩa và Ngân hàng Đệ Nhất mất khả năng thanh khoản, buộc phải hợp nhất hoặc mua lại, bị cáo Trương Mỹ Lan đã nhờ nhiều người thân tín, bạn bè đứng ra mua một lượng lớn cổ phần. Tính đến tháng 10/2022, bị cáo Lan đã thâu tóm, nắm giữ khoảng 91,5% cổ phần Ngân hàng SCB.
Các bị cáo tại phiên toà sáng 3/12/2024.
Cáo trạng cho thấy, dù bị cáo Trương Mỹ Lan không nắm giữ các chức vụ tại SCB nhưng gián tiếp sở hữu trên 91% cổ phần của ngân hàng. Do đó, bị cáo Lan có quyền chi phối, quyết định các vấn đề của ngân hàng này và trở thành người quyết định cao nhất tại Ngân hàng SCB. Lợi dụng vai trò là cổ đông gần như tuyệt đối của ngân hàng, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các bị cáo là lãnh đạo Ngân hàng như: Bùi Anh Dũng, Trương Khánh Hoàng, Trần Thị Mỹ Dung, Võ Tấn Hoàng Văn... rút tiền ra khỏi Ngân hàng để phục vụ mục đích của mình. Điều này gây hậu quả thiệt hại đặc biệt lớn.
Kết quả điều tra xác định, trong giai đoạn từ ngày 1/1/2012 đến ngày 7/10/2022, bị cáo Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo lập khống 2.527 hồ sơ cho vay để giải ngân từ Ngân hàng SCB tổng số tiền 1.066.608 tỷ đồng. Đến ngày 17/10/2022, nhóm bị cáo Lan còn 1.284 khoản vay với dư nợ 677.286 tỷ đồng. Các khoản vay đều thuộc nợ nhóm 5, không có khả năng thu hồi. Dư nợ gốc các khoản vay của bị cáo Trương Mỹ Lan chiếm 93% tổng dư nợ gốc của 23.042 khoản vay còn dư nợ tại Ngân hàng SCB.
Các bị cáo tại phiên toà sáng 3/12/2024.
Sau khi trừ giá trị tài sản đảm bảo, cáo trạng xác định, bị cáo Trương Mỹ Lan gây thiệt hại cho Ngân hàng SCB khoảng 498.000 tỷ đồng. Từ ngày 1/1/2012-31/12/2017, bị cáo vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, gây thiệt hại hơn 64.000 tỷ đồng, sau khi trừ giá trị tài sản đảm bảo các khoản vay. Từ ngày 1/1/2018-7/10/2022, bị cáo tham ô tài sản hơn 304.000 tỷ đồng nợ gốc và hơn 129.000 tỷ đồng lãi phát sinh từ nợ gốc, sau khi trừ giá trị tài sản đảm bảo cho các khoản vay
Hành vi phạm tội của bị cáo Trương Mỹ Lan và đồng phạm là nguyên nhân căn bản, cốt yếu dẫn đến Ngân hàng SCB đã hoàn toàn mất thanh khoản, dư nợ tín dụng rất lớn không có khả năng thu hồi, vốn chủ sở hữu âm 443.769 tỷ đồng. Do đó, Hội đồng xét xử lập luận đã đủ dấu hiệu tội phạm để cáo buộc bị cáo Lan tội “Tham ô tài sản”. Nhận định này cũng là luận điểm để Hội đồng xét xử bác bỏ quan điểm của các luật sư bào chữa cho rằng bị cáo Lan không nắm giữ chức vụ gì trong Ngân hàng SCB, không là chủ thể của tội phạm.
Bên cạnh đó, Hội đồng xét xử cho biết, do chính sách pháp luật hình sự có sự thay đổi cơ bản về đường lối xử lý trước và sau ngày 1/1/2018, nên thời điểm sau ngày 1/1/2018, hành vi của các bị cáo đã đủ yếu tố cấu thành tội “Tham ô tài sản” (tội này áp dụng cả trong lĩnh vực tư nhân).
Hội đồng xét xử nhấn mạnh, hành vi của bị cáo Trương Mỹ Lan gây ra đặc biệt nghiêm trọng; là người chủ mưu, đưa ra chủ trương cho các bị cáo khác thực hiện, cùng một lúc gây ra ba hành vi phạm tội, gây mất an ninh tiền tệ quốc gia. Tòa án cấp sơ thẩm tuyên bị cáo Lan 20 năm tù về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”; tử hình về tội “Tham ô tài sản”; 20 năm tù về tội “Đưa hối lộ” là có căn cứ, phù hợp với tính chất, hành vi phạm tội mà bị cáo thực hiện, không oan sai.
Các bị cáo tại phiên toà sáng 3/12/2024.
Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Trương Mỹ Lan đã có chuyển biến sâu sắc về nhận thức, ăn năn hối cải và đưa ra nhiều tình tiết giảm nhẹ. Đồng thời, bị cáo đưa ra các phương án, đưa tài sản vào để khắc phục hậu quả bao gồm hơn 600 mã tài sản đã được định giá, 440 mã tài sản chưa được định giá, 658 mã tài sản của gia đình bị cáo Lan và Dự án 6A khu Trung Sơn Bình Chánh. Trên cơ sở đó, Hội đồng xét xử nhận thấy, có đủ căn cứ để chấp nhận một phần quan điểm của Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao Thành phố Hồ Chí Minh xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Lan về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.
Tuy nhiên, xét về tổng thể, Hội đồng xét xử cho rằng vụ án này đặc biệt lớn, bị cáo phạm nhiều tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, nên không có cơ sở giảm nhẹ tội “Tham ô tài sản”, “Đưa hối lộ”. Ngoài ra, các tài sản bị cáo Lan đưa vào chưa đủ căn cứ pháp lý để xác định giá trị tài sản, từ đó không có căn cứ xác định bị cáo đã khắc phục đủ hậu quả của vụ án để áp dụng giảm nhẹ hình phạt tử hình cho bị cáo.
Song, Hội đồng xét xử cũng lưu ý, theo quy định pháp luật, người bị kết án tử hình sau khi bản án có hiệu lực, nếu tiếp tục tích cực khắc phục 3/4 hậu quả vụ án trong giai đoạn thi hành án thì sẽ được xem xét chuyển từ tử hình sang chung thân./.
TP HCMVKS giữ nguyên quan điểm xác định số tiền chiếm đoạt và tội danh đối với bà Trương Mỹ Lan như bản án sơ thẩm, tiếp tục đề nghị HĐXX tuyên án tử hình về tội Tham ô tài sản.
TP HCMChủ tịch Vạn Thịnh Phát cho biết 6.095 tỷ đồng chuyển cho hai công ty thuộc tập đoàn của "Chúa đảo Tuần Châu" là tiền của cá nhân bà, không phải của SCB như án sơ thẩm nêu.
Trong 10 phút tự bào chữa, bà Đỗ Thị Nhàn nói đã cống hiến tận lực cho ngành ngân hàng gần 30 năm, nhưng đã mất hết vì sai phạm nhận 5,2 triệu USD của SCB.
TP HCMBào chữa cho cựu tổng giám đốc SCB, luật sư cho rằng tài sản "khủng" bị kê biên, thu giữ trong vụ án cần để cơ quan thi hành án xử lý, còn giao cho SCB sẽ không khách quan.
TP HCMBà Trương Mỹ Lan cho rằng vừa được tiếp cận tài liệu mới, phát hiện bị buộc trách nhiệm đối với các khoản vay 125.000 tỷ đồng của khách hàng tại SCB, từ trước khi bà tham gia tái cơ cấu.
TP HCMBào chữa cho bà Trương Mỹ Lan, luật sư nói "có 2 điều cầu mong" là VKS thay đổi quan điểm đề nghị và HĐXX chấp nhận thỉnh cầu của thân chủ - cho bà cơ hội được sống, để khắc phục hậu quả.
TP HCMKhi VKS kết thúc phần luận tội và đề nghị y án tử hình, bà Trương Mỹ Lan xin tòa được trình bày với giọng mất bình tĩnh, nói "đang bấn loạn tinh thần".
TP HCMVKS đề nghị giảm hình phạt cho ông Nguyễn Cao Trí, Chủ tịch tập đoàn Capella; Chu Lập Cơ; Trương Huệ Vân (chồng và cháu bà Lan) cùng nhiều người.
VKS ghi nhận bà Trương Mỹ Lan có nhiều tình tiết mới nên đề nghị giảm hình phạt tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, song không giảm án tử hình đối với 2 tội còn lại.
TP HCMVKS dự kiến nêu quan điểm giải quyết đơn xin giảm án tử hình của bà Trương Mỹ Lan và nhiều nội dung khác, song bất ngờ quay lại phần thẩm vấn.
TP HCMBà Trương Mỹ Lan nhiều lần đề nghị tòa chuyển Bộ Công an điều tra số tiền hơn 2.000 tỷ đồng SCB và bà đã chuyển để mua dự án trên khu đất "vàng" nhưng đối tác phủ nhận.
Bà Trương Mỹ Lan nói bằng mọi giá sẽ trả NHNN khoản tiền cho SCB vay đặc biệt để duy trì hoạt động, song xin tòa xem xét lại số tiền phải chịu trách nhiệm bồi thường trong vụ án.
Luật sư của bà Trương Mỹ Lan cho biết Công ty Quốc Cường Gia Lai đã đồng ý trả cho thân chủ mình 2.882 tỷ đồng, như tòa sơ thẩm đã tuyên liên quan chuyển nhượng dự án ở Nhà Bè.
Luật sư Giang Hồng Thanh cho biết, hiện bà Trương Mỹ Lan đã khắc phục được 323.052 tỷ đồng, tương đương với tỉ lệ hơn 3/4 số thiệt hại mà VKS yêu cầu, chưa tính đến giá trị nhiều tài sản khác. Vì vậy, luật sư mong HĐXX cho bà Lan một con đường sống.
